Wspólna zabawa to pożyteczna sprawa

Badania pokazują, że wrodzone zdolności intelektualne dziecko jest w stanie wykorzystać tylko wtedy, kiedy nauczy się umiejętnie kierować emocjami. Najważniejsze nawyki emocjonalne kształtują się w dzieciństwie. W przeintelektualizowanym świecie kładzie się nacisk na uczenie dziecka sprawności umysłowych, które mają zapewnić mu sukcesy w przyszłej nauce.

Chętnie kupujemy dziecku gry, memory, książeczki z literkami i cyferkami. Tymczasem oprócz przygotowania do nauki czytania czy pisania, dziecko powinno uczyć się poznawania swoich emocji i sztuki kierowania nimi. Zdaniem psychologów, bardziej niż intelekt należy rozwijać u dzieci świadomość emocjonalną. Celem edukacji emocjonalnej jest uczenie dzieci samokontroli, rozpoznawania i nazywania swoich uczuć, słuchania innych, współdziałania, podporządkowywania emocji obranym celom, rozpoznawania uczuć u innych. To, co efektywnie rozwija emocje u dzieci w wieku przedszkolnym, to zabawa z dorosłym.

Przepisy na zabawy, które ćwiczą emocje

Wspólne budowanie z klocków na dywanie
W tej zabawie dowodzi dziecko. Dorosły nie jest nauczycielem, lecz towarzyszem zabawy. Podąża za tym, co zaproponuje dziecko. Dorosły nie wydaje poleceń, pouczeń. O nic dziecko nie pyta. Nie krytykuje, nie ocenia tego co ono robi. 
W czasie takiej zabawy staraj się nawiązywać z dzieckiem jak najczęstszy kontakt wzrokowy. Spoglądaj na nie z zachwytem, miną okazuj mu zadowolenie. Miłym tonem wypowiadaj imię dziecka. Często patrz na jego twarz. Zachęcaj, by odwzajemniało twoje spojrzenie. Próbuj odzwierciedlać uczucia dziecka, mówiąc np.: "widzę, że jesteś z siebie zadowolony", "cieszę się udało ci się zbudować duży dom", "przyłącz się do zabawy, a ja zbuduję garaż". Chwal dziecko: "podoba mi się twoja budowla", "lubię patrzeć, jak wymyślasz coś nowego". Pomagaj dziecku zrozumieć różnicę w twoich reakcjach na jego dobre i złe zachowania. Kiedy rzuca poirytowane klockami, "bo dach się zawalił", nie patrz w jego stronę, nie uśmiechaj się, ignoruj, nie krzycz. Zauważaj i wzmacniaj każde pozytywne zachowanie: "wspaniale udało ci się jeszcze raz ustawić dach, nie poddałeś się, brawo!"

Zabawa w teatr i coś więcej...

W czasie takich zabaw dziecko gromadzi doświadczenia, które potem może wykorzystać w życiu. Już z trzy-, czterolatkiem możesz się pobawić w zabawę tematyczną, np. w sklep, w rodzinę, w podróżowanie. Przydadzą się wam do tego przeróżne, najlepiej prawdziwe rekwizyty i ubrania: buty i torebka mamy, krawat i koszula taty, przedmioty kuchenne itp. Można wspólnie odgrywać scenki z życia wzięte, wcielać się w rozmaite role czy udawać zwierzęta. Sytuacja, w której dziecko może przez chwilę być wróżką, nauczycielką w przedszkolu czy panią w sklepie, to znakomita okazja do przełamania własnej nieśmiałości, zaspokojenia potrzeby bycia ważnym i docenionym. Odgrywanie scenek może być okazją np. do przygotowania dziecka do pierwszej wizyty u dentysty czy do pierwszego rozstania w przedszkolu. To także skuteczny sposób na rozwiązanie trudności wychowawczych, np. kiedy dziecko nie lubi po sobie sprzątać. Zamieńcie się ze sobą rolami: ty odegraj rolę synka, który tupie nogami i rozrzuca zabawki po podłodze, a on będzie twoim tatą. Zamiana ról pokaże twojemu dziecku dlaczego niekiedy denerwuje cię jego zachowanie.

Baraszkowanie

Do tego rodzaju zabawy dziecko dąży samo z siebie, bo czuje, jak bardzo mu jej potrzeba. Wspólne bieganie, przewracanie się, turlanie po dywanie, bujanie, wchodzenie na plecy dorosłego - to wszystko sprawia, że dziecko czuje się bezpiecznie i pewnie. Kiedy obejmujesz dziecko albo bujasz je, robiąc kołyskę, zaspokaja ono potrzebę bliskości i czuje się kochane. Możesz udawać, że stałeś się skałą; zaproponuj, by dziecko spróbowało ją przesunąć - kiedy mu się uda poczuje się silniejsze. W czasie takiej zabawy ruchowej możesz pomóc dziecku odreagowywać niepokój i napięcie, a także sprawić, że zamiast smutku na jego twarzy pojawi się uśmiech.

Dziecku nie jest obojętne w co, jak i z kim się bawi. Rodzic jest dla dziecka pierwszym, najważniejszym przewodnikiem w świecie zabawy. Im młodsze dziecko, tym bardziej potrzebuje twojej obecności i uwagi skupionej na nim. Jeśli chcesz, żeby twoje dziecko potrafiło zorganizować sobie zabawę, najpierw z odrobiną luzu pobaw się wspólnie z nim. Szybko odkryjesz, że wspólna zabawa to nie tylko dla dziecka ale i dla ciebie pożyteczna sprawa.